ଶରୀରକୁ ଭାଙ୍ଗିଦେଉଥବା ଖଣିଜ ପଥର

ଯଦୁଗୁଡାର ପାହାଡ଼ଗୁଡ଼ିକରେ ୟୁରାନିୟମ୍ ପାଇଁ ଖନନ ଚାଲିଛି- ଏହା ଚାରିପାଖର ଗାଁ ଗୁଡିକରେ ଅର୍ଦ୍ଧଶତାଦ୍ଦୀର ବିଷାକ୍ତ ବଂଶାନୁକ୍ରମିକତା ସୃଷ୍ଠି କରିଛି।

ତୁରାମଡ଼ିହାରେ ଏକ ଖୋଲା ଖଣି ( ଯଦୁଗୁଡ଼ା ଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୨୦ କି.ମି.ଦୁର);ଲୋକମାନେ ମାତ୍ର ୫୦୦ମିଟର ଦୂରରେ ବାସ କରନ୍ତି। ବିହାର ବିଧାନସଭାର ପରିବେଶ କମିଟି ୧୯୯୮ରେ ଦେଇଥିବା ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ଖଣିର ବର୍ଜ୍ୟ ପୋତିବା ସ୍ଥାନର ପାଞ୍ଚ କିଲୋମିଟର ପରିଧି ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଗ୍ରାମ ରହିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।

କଳିକାପୁର ଗ୍ରାମର ୭ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ଅମିତ୍ ଗୋପେ ମାନସିକ ବିକଳାଙ୍ଗତା  ନେଇ ଜନ୍ମ ହୋଇଛି। ସେ କଥା କୁହେ ନାହିଁ କି ଚାଲେ ନାହିଁ। ଦିନର ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ସେ ନିଜ ଖଟରେ ଶୋଇଥାଏ।

ବାଙ୍ଗୋର ଏକ ମାଟି ରାସ୍ତାରେ ପିଲାମାନେ ଖେଳୁଛନ୍ତି- ଏହା ବିଷାକ୍ତ ଖଣିଜ ପଥର ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଏବଂ ବିଷାକ୍ତ ବର୍ଜ୍ୟ ପକାଯିବା ସ୍ଥାନ ଠାରୁ ଅଧିକ ଦୂରରେ ନାହିଁ।

୧୮ ବର୍ଷ ବୟସ୍କା କାଲିବୁଢ଼ି ଗୋପେଙ୍କର ଅସ୍ଥି ବିକଳାଙ୍ଗତା  ଓ ଉପର ପିଠିରେ ଗୋଟିଏ କୁଜ ଅଛି। ସେ ଅଧିକ ସମୟ ଛିଡ଼ା ହୋଇ ପାରନ୍ତି ନାହିଁ କିନ୍ତୁ ସପ୍ତାହକୁ ଦୁଇଥର ପ୍ରାୟ ୩୫ କି.ମି. ଦୂରରେ ଥିବା ଜାମସେଦପୁରର ଏକ ଇଣ୍ଟରମିଡିଏଟ୍ କଲେଜକୁ ଯାଉଛନ୍ତି।

୧୪ ବର୍ଷ ବୟସ୍କା ଅନାମିକା ଓରାମଙ୍କ ଚେହେରାରେ ଏକ ଟ୍ୟୁମର ଅଛି ଯାହାକି ଅସାଧ୍ୟ ହୋଇଯାଇପାରେ। ଡାକ୍ତରମାନଙ୍କ ମତ ଏହାର ଅସ୍ତ୍ରୋପଚାର କରାଯିବା ଦରକାର, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ପରିବାର ପାଖରେ ଏଥିପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସମ୍ବଳ ନାହିଁ।

ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ୩୫ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ତାରକ ଦାସଙ୍କୁ କାଳିକାପୁରସ୍ଥିତ ତାଙ୍କ ତେଜରାତି ଦୋକାନରେ ଭେଟିଲି , ସେ ମୋତେ ପଚାରିଲେ ତାଙ୍କ ପରିବାର କେବେ ସହାୟତା ପାଇବ। ସେ କହିଲେ ଭାଇ , “ମୋର ଦୁଇଟି ପିଲା, ଗୋଟିଏ ପୁଅ ଓ ଗୋଟିଏ ଝିଅ। ମୋର ସବୁବେଳେ ଚିନ୍ତା ,ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ଆଉ କାମ କରି ନପାରିବି ସେତେବେଳେ ସେମାନଙ୍କର କ’ଣ ହେବ ? ମୁଁ ଅଳ୍ପ ସମୟ ଛିଡ଼ାହେଲେ ବି ମୋ ଅଣ୍ଟା ଭୀଷଣ କାଟୁଛି, କିନ୍ତୁ ପିଲାଙ୍କପାଇଁ ମୋତେ କାମ କରିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି। ”

ଏହି ପ୍ରବାହମାନ ପୋଖରୀରେ ୟୁରାନିୟମ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ପ୍ଲାଣ୍ଟର ତେଜଷ୍କ୍ରିୟ ବର୍ଜ୍ୟ ମିଶିଛି। ଏହା ତୁରାମଡିହ ଖଣି ପାଖରେ ଥିବା ଏକ ଗ୍ରାମ ଦେଇ ଯାଇଛି।

୧୮ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ହରଧନ ଗୋପେଙ୍କର ଚେହେରାରେ ବିକୃତି ଅଛି ଏବଂ ତାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ ଶରୀର ତୁଳନାରେ  ଛୋଟ। ତଥାପି ସେ ବାପାଙ୍କୁ ଧାନ ଚାଷରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ କ୍ଷେତରେ କାମ କରୁଛନ୍ତି।

ଯଦୁଗୁଡ଼ା ନିକଟସ୍ଥ ସୁବର୍ଣ୍ଣରେଖା ନଦୀରୁ ଜଣେ ବାଳକ କଙ୍କଡ଼ା ଧରୁଛି। ବୋହି ଅସୁଥିବା ବିଷାକ୍ତ ପୋଖରୀର ପାଣି ସିଧାସଳଖ ନଦୀରେ ମିଶୁଥିବାରୁ ଏହି ଜଳଚର ଜୀବ ଧିରେ ଧିରେ ଲୋପ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି।

ପ୍ରାୟ ୧୮ ବର୍ଷ ବୟସ୍କା ପାର୍ବତି ଗୋପେ ବାଙ୍ଗୋର ଏକ ଘରୋଇ କୋଚିଂ ସେଣ୍ଟରରେ , ତାଙ୍କ ବାପା ଜଣେ କୃଷକ।  ସେ କୁହନ୍ତି, “ମୁଁ ସରକାରୀ ଚାକିରୀ କରିବାକୁ ଚାହେଁ , କିନ୍ତୁ ପଢ଼ିବା ପାଇଁ ମୋ ପାଖରେ ସବୁ ବହି ନାହିଁ। ମୋ ବାପା କହୁଛନ୍ତି ଘର ଚଳେଇବା କଷ୍ଟ ,ତେଣୁ ମୋ ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ଅର୍ଥ କେଉଁଠୁ ଆଣିବେ?”

୧୬ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ରାକେଶ ଗୋପେ ମେରୁଦଣ୍ଡ ପକ୍ଷାଘାତରେ ପିଡ଼ିତ , ତାଙ୍କ ଭଉଣୀ ଗୁଡ଼ିଆ ସାତ ବର୍ଷ ବୟସରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲା। ସେ ଖୁବ୍ କଷ୍ଟରେ ହ୍ୱିଲ୍ ଚେୟାରରେ ସ୍କୁଲକୁ ଯାଆନ୍ତି। ସେଠାରେ ସେ ସବୁଦିନ ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ ଓ ସରକାରଙ୍କ ଠାରୁ  ମାସିକ ୬୦୦ଟଙ୍କା ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଭତ୍ତା ପାଆନ୍ତି। ତାଙ୍କ ମା’ ମୋତେ କହିଲେ,” ମୁଁ ସବୁବେଳେ ଭବିଷ୍ୟତ କଥା ଭାବୁଛି....ଆମ ଅବର୍ତ୍ତମାନରେ କ’ଣ ହେବ? ସେ ନିଜେ କିଛି ବି କରିବାକୁ ଅସମର୍ଥ।

ଧାନ କ୍ଷେତରେ ଶ୍ରମିକ ଭାବରେ କାମ କରୁଥିବା ରାକେଶ ଓ ଗୁଡ଼ିଆଙ୍କ ମା’( ନାମ ମିଳିନି ), ସେ ନିଜ ସାତ ବର୍ଷିଆ ଝିଅର ଏକ ଫଟୋ ଦେଖାଉଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ଝିଅର ଅସ୍ଥି ବିକଳାଙ୍ଗତା ଥିଲା ଓ ଅପସ୍ମାର ଆଘାତରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିଲା। ତାଙ୍କ ପୁଅର ମଧ୍ୟ ମେରୁଦଣ୍ଡ ପକ୍ଷାଘାତ ଅଛି। ସେ କୁହନ୍ତି ,”ରାକେଶ ଜନ୍ମ ହେବାପରେ ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଜାଣିଲୁ ଯେ ସେ କେବେ ଚାଲିବନି କିମ୍ବା ନିଜେ କିଛି କରିବନି ସେତେବେଳେ ଆମେ ବହୁତ ମନଦୁଃଖ କଲୁ। ଯେତେବେଳେ ଗୁଡ଼ିଆ ଜନ୍ମ ହେଲା ଆମେ ଖୁବ୍ ଖୁସି ହେଲୁ , କିନ୍ତୁ ଶୀଘ୍ର ଜାଣିଲୁ ସେ ବି ଚାଲି ପାରିବନି ....।”

ରାକେଶ ନିଜ ଗୋଡ଼ ଆଦୌ ହଲେଇ ପାରନ୍ତିନି। ତାଙ୍କ ମା’ ସବୁଦିନ ତାଙ୍କୁ ଗାଧୋଇ ପାଧୋଇ ବାଙ୍ଗୋରେ ଥିବା ନିଜ ଘର ଭିତରକୁ ନିଅନ୍ତି।